Gujarat Cyclone: ઑગસ્ટ 2023થી અલ નીનો સક્રિય થવાને કારણે તેની સીધી અસર ગુજરાતના હવામાન પર જોવા મળી રહી છે. પહેલા શિયાળામાં અને હવે ઉનાળામાં પણ વાવાઝોડું ગુજરાતમાં ત્રાટક્ છે. હવામાન અને ઋતુઓની ચાલી રહેલી અનિશ્ચિતતાઓ વચ્ચે હવે વધુ એક મહત્વની આગાહી સામે આવી છે. આગામી દિવસોમાં અરબી સમુદ્રમાં તોફાન સર્જાય તેવી શક્યતાઓ છે. હવામાનશાસ્ત્રી પરેશ ગોસ્વામીએ વાવાઝોડાની શક્યતા વ્યક્ત કરી છે. હાલના હવામાનના આધારે તેમણે અનુમાન લગાવ્યું છે કે ચોમાસા પહેલા તોફાન સર્જાવાની શક્યતા છે. ચાલો જાણીએ કઈ તારીખે વાવાઝોડાનો ખતરો ઉભો થઈ શકે છે અને તેની ગુજરાત પર શું અસર થશે?
હવામાનશાસ્ત્રી પરેશ ગોસ્વામીએ તેમના યુટ્યુબ વિડિયોમાં જણાવ્યું હતું કે છેલ્લા પાંચ-સાત વર્ષમાં પ્રી-મોન્સુન ચક્રવાતની સંખ્યામાં વધારો થયો છે. પ્રિ-મોન્સુન વાવાઝોડાની સંખ્યામાં વધારો થયો છે. આ વખતે ચોમાસા પહેલા તોફાન સર્જાય તેવી શક્યતાઓ છે.
વર્તમાન હવામાનની સ્થિતિને જોતા એવું લાગે છે કે 2024માં પ્રી-મોન્સુન ચક્રવાત આવી શકે છે. જો ચક્રવાત સર્જાય છે તો 20મી મેથી 5મી જૂન સુધીના આ 15 દિવસના સમયગાળા દરમિયાન અરબી સમુદ્રમાં ચક્રવાત સર્જાઈ શકે છે. જો કે, આમ તો કંઈ આખરી નથી, પરંતુ હાલની હવામાનની સ્થિતિ એ સંકેત આપી રહી છે કે ચક્રવાતની શક્યતા છે.
અલ નીનો ઓગસ્ટ 2023 થી સક્રિય છે અને અમે તેની સાથે પ્રતિકૂળ હવામાન પરિસ્થિતિઓનો સામનો કરી રહ્યા છીએ. ઓગસ્ટ 2023 થી પણ હવામાન અનિયમિત રહે છે. શિયાળો સામાન્ય કરતાં હળવો રહ્યો છે અને ઉનાળો સામાન્ય કરતાં વધુ ગરમ રહ્યો છે. મે મહિનો પણ સામાન્ય કરતાં વધુ ગરમ રહેવાની શક્યતા છે. જો કે, અલ નિનો ચોમાસા સુધીમાં તટસ્થ થઈ જશે.
જ્યારે ચોમાસું 30 થી 45 ટકા આગળ વધશે ત્યારે લલિના પણ સ્થાપિત થશે. તેથી ચોમાસું લાંબું ચાલશે અને સારું રહેશે. પરંતુ ચક્રવાતની રચનાનું મુખ્ય કારણ તાપમાન છે. જેમ જેમ સમુદ્રનું તાપમાન 28-29 ડિગ્રીથી ઉપર વધે છે તેમ, ચક્રવાતની રચનાની સંભાવના વધે છે.
નીચા દબાણની રચના થાય છે જ્યાં તાપમાન 28-29 ડિગ્રીથી ઉપર જાય છે. જેમ જેમ નીચું દબાણ ગરમ થાય છે, તે ખૂબ જ ઓછું દબાણ, ડિપ્રેશન, ડીપ ડિપ્રેશન બની જાય છે, જે પછી ચક્રવાત બની જાય છે.
જો છેલ્લા 40 વર્ષની વાત કરીએ તો જમીન અને દરિયાનું તાપમાન વધી રહ્યું છે. બંનેનું તાપમાન વધે છે. જ્યારે પણ સમુદ્રનું તાપમાન 28-29 ડિગ્રીથી ઉપર વધે છે, ત્યારે નીચા દબાણની રચના અને ચક્રવાત સક્રિય થવાની સંભાવના છે.
જો વાવાઝોડું આવે તો તે ક્યાં પડશે અને તેની શું અસર થશે? તેવા પ્રશ્નો છે. પરંતુ અત્યારે કહેવું અશક્ય છે. જો આ શક્ય હશે, તો જ આપણે તે બધા પ્રશ્નોનો નિર્ણય કરી શકીશું. અત્યારે કહી શકતો નથી. પરંતુ વર્તમાન તાપમાનની પેટર્ન જોતા એવું લાગે છે કે 20 મેથી 5 જૂન વચ્ચે વાવાઝોડું આવી શકે છે.
